Hiện nay nghề sản xuất giống, ương giống cá biển như cá Bóp , cá Mú , cá Hồng Mỹ , cá chim vây vàng đã phát triển mạnh tại địa bàn Ninh Thuận, đáp ứng nhu cầu , chất lượng nguồn cá giống phục vụ cho nghề nuôi nuôi lồng , bè , ao trong tỉnh và một số tỉnh như Kiên Giang, Phú Yên, Quảng Ninh.
Để nâng cao chất lượng nguồn cá giống biển phục vụ cho người nuôi, thì một trong những biện pháp đáng quan tâm trong công tác phòng chống biến dạng xương trong sản xuất ấu trùng cá giống nuôi biển, là một trong những mắc xích quan trọng cho nghề sản xuất cá giống biển hiện nay.
1. Một số nguyên nhân dẫn đến dị tật xương ấu trùng cá biển
Một trong những nhiệm vụ ,quan trọng nhất của nghề nuôi cá giống hiện nay là sản xuất thành công ấu trùng và con giống cá khỏe mạnh, chất lượng cao. Ở giai đoạn ấu trùng, các vấn đề nguy cơ phát sinh trong quá trình ương cá là tỷ lệ sống thấp, dễ tổn thương trước các stress hoặc dịch bệnh, kích cỡ không đồng đều, tăng trưởng thấp và nguy cơ dị tật xương cao. Những nguyên nhân chính gây ra các vấn đề trên chủ yếu do, chất lượng trứng kém, môi trường không được kiểm soát và nhiều bất cập về yếu tố dinh dưỡng, hệ sinh thái vi khuẩn cùng sự xuất hiện của các cơ chế gây bệnh. Sự xuất hiện của dị tật xương ở các loài cá biển nuôi hiện nay đang trở thành rào cản phát triển nghề nuôi biển vì gây tổn thất lớn tới kinh tế và an toàn dịch bệnh . Phần lớn dị tật xương xuất hiện suốt giai đoạn phát triển xương và cả giai đoạn phát triển sau này như khoảng thời gian sau khi cá sinh sản. Biến dạng xương ảnh hưởng đến khả năng bơi, làm cho cá không tranh giành được thức ăn với cả đàn, dẫn đến tốc độ tăng trưởng chậm, tỷ lệ chết cao hơn gây ra dịch bệnh đối cá nuôi thương phẩm. Ở giai đoạn ấu trùng, tình trạng dị tật xương xuất hiện chủ yếu do người nuôi không nắm được các kiến thức về dinh dưỡng, môi trường.
Hình 1: Biến dạng xương của Cá
2. Một số biện pháp khắc phục biến dạng xương
Yếu tố hình thành xương là thành phần vi chất ảnh hưởng đến sự phát triển của xương ấu trùng cá như hàm lượng axit amin, peptide, dạng chất béo (triglyceride, phospholipid, tỷ lệ axit béo), vitamin, chất khoáng và khoáng vi lượng đều liên quan đến quá trình điều chỉnh, hình thành và khoáng hóa xương.
Gần đây, các nhà nghiên cứu Viện khoa học Y sinh Abel Salazar, Đại học Porto, Bồ Đào Nha. Nghiên cứu đánh giá tác động của việc bổ sung cùng lúc Mangan (Mn) và Kẽm (Zn) lần lượt ở tỷ lệ cao và thấp. Thức ăn cơ bản trong thử nghiệm được xây dựng theo công thức thức ăn công nghiệp , trong đó cả 2 loại khoáng chất trên đều được bổ sung dưới dạng hữu cơ, phát hiện Mn và Zn đều có ảnh hưởng tích cực tới tỷ lệ sống và hiệu suất tăng trưởng của ấu trùng cá biển .
Hình 2: Xương cá phát triển tốt (không dị dạng)
3.Kế luận và triển vọng
Cá được ăn bổ sung khoáng vi lượng như Mn, Zn có tỷ lệ mắc chứng biến dạng xương rất thấp (<5%). Ngoài ra, hàm lượng Mn và Zn được bổ sung, thêm cho khẩu phần thức ăn thì cá sẽ ít bị biến dạng xương ở vùng đuôi. Vậy để nâng cao chất lượng nguồn giống cá biển thì vai trò về dinh dưỡng từ các vi chất cho cá biển giai đoạn ấu trùng là tiêu chí sinh học nhằm hạn chế biến dạng xương,tăng sức đề kháng chính là là chìa khóa để tiếp tục cải thiện chất lượng của nguồn cá giống nuôi biển , góp phần hạn chế tình hình dịch bệnh trong nuôi cá thương phẩm và mang lại hiệu quả cao cho nghể nuôi trồng thủy sản tại Ninh Thuận. /.
Trạm Kiểm dịch Thủy sản An Hải
Nguồn (Viện khoa học Y sinh Abel Salazar, Đại học Porto, Bồ Đào Nha)